12 Aralık 2021 Pazar
Fakültemiz Dekan Yardımcısı Doç. Dr. Cüneyt Kaya ve Arş. Gör. Dr. Münevver Oral, yarım asırdır kayıp olan ve dünyanın en çok aranan 10 balık türünden biri olan Batman Bantlı Çöpçü Balığı (Paraschistura chrysicristinae)'nı buldu. Maksimum standart boyu 3.6 santimetre olan Batman bantlı çöpçü balığı dünyanın en küçük balık türlerinden biri olup, Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından kırmızı listeye alınan Batman bantlı çöpcü balığı, Shoal adlı Doğa Koruma Örgütü tarafından da dünyanın en çok aranan 10 balık türü arasına yer alarak neslinin tükendiğne inanılıyordu.
Fakültemiz akademisyenleri tarafından Batman ve Diyarbakır illerinde bulunan iki farklı akarsuda yeniden keşfedilen balık bilim dünyasında ses getirerek tüm dikkatleri üzerine çekmeyi başardı. Araştırmayı yüreten Doç. Dr. Cüney KAYA Batman bantlı çöpcü balığı ile ilgili verdiği bilgilerde “Teodor T. Nalbant tarafından tanımlanarak isimlendirilmiştir. Bu tanımlama 1974 yılında Prof. Dr. Ali Kelle tarafından Batman Suyu ve Ambar Çayı’ndan toplanmış 4 birey ile yapılmıştır. Bilinen en büyük boyu 36 mm’dir. 47 yıl önce tespit edilen bu örneklere bir daha rastlanılmamıştır. Bu türün tekrar bulunabilmesiyle ilgili Türk ve yabancı bilim insanları çeşitli girişimlerde bulunmuş olsalar da bu çabalar sonuçsuz kalmıştır.” dedi. Sözlerine “Batman bantlı çöpçü balığı, 'Shoal' adlı organizasyon tarafından risk altında olan ve dünyada en çok aranan 10 balık türü arasına alınmıştır" diyerek devam eden Doç.Dr Cüney KAYA Batman bantlı çöpçü balığının dünyada en çok aranan 10 tür arasında olduğunu vurgulayrak " Shoal yetkililerinin bu türün bulunmasıyla ilgili bana ulaşmalarından oldukça mutlu oldum ve heyecanlandım" ifadelerini kullandı. Çalışmayı Dr. Münevver Oral ile birlikte Batman Barajı’nın giriş suları olan iki farklı akarsuda gerçekleştir dikleri bilgisini veren Doç.Dr. Cüneyt KAYA balığın yeniden bulmasından sonra emin olmak için Batman bantlı çöpçü balığının çizimlerine bakarak tarifsiz bir mutluluk yaşadığını ifade eden Kaya “Araştırma sırasında yakaladığım bazı çöpçü balıklarını ilk defa görmüştüm. Bölgede 12 yıldır aktif olarak çalıştığım için bu balıkların farklı olduğunu anlamakta zorlanmadım. 12 yıllık saha çalışması tecrübelerim süresince Paraschistura cinsini hiç görmemiştim. Batman bantlı çöpçü balığı Türkiye’deki Paraschistura cinsine ait tek türdür. Bu nedenle, Sarım Deresi’ndeki örnekleme sırasında yakaladığım çöpçü balıklarının daha önce gördüklerimden farklı olduğunu anlamama rağmen hangi cinse ait bir tür olduğunu hemen anlayamamıştım. Çünkü türün karakteristik özelliği olan dikey bantları, yakalandıktan kısa süre sonra stresten dolayı kaybolmuştu. Deredeki çalışmanın sonlarına doğru yakaladığım son bireyde belirgin bantları görünce çok heyecanlandım. Hemen laptopumu açıp Batman bantlı çöpçü balığının orijinal çizimine baktım ve o tarifi zor olan mutluluğu yaşadım. Dünyada en çok aranan 10 balık türünden birini bulmuştuk.” sözleri ile yaşadığı heyacan ve mutluluğu ifade etti.
Hedeflerinin bulunan türün yeniden tanımlanmasını yapmak olduğunu kaydeden Doç. Dr. Cüneyt Kaya “Şimdiki hedefimiz bu yeniden keşfedilen türün güncel karakterlerle yeniden detaylı tanımlamasını yapmak ve bu türü korumak için çalışmalara başlamaktır.” şeklinde konuştu.
Arş. Gör. Dr. Münevver Oral ise, "Yaklaşık yarım asırdır kayıp olan ve aynı zaman dünyanın en fazla aranan 10 balık listesinde yer alan nesli tükendiğine inalanın bir türü ülkemizin iç sularında bulmanın ve bu türe ait ilk DNA verisinin de gen bankasına teslim edecek olan ilk araştırmacılar olmanın heyecan ve gururunu yaşıyoruz" ifadelerini kullanarak duyduğu heyacan ve muttluğu belirtti.
